PALB2

Een afwijking (mutatie) in het PALB2-gen speelt een rol bij het ontstaan van borstkanker. Naar schatting wordt bij ongeveer 1% van de vrouwen met borstkanker die DNA-onderzoek heeft gedaan, een mutatie in het PALB2-gen gevonden.

Risico op borstkanker bij PALB2

In 2007 werd ontdekt dat het PALB2-gen ‘samenwerkt’ met het BRCA1- en BRCA2-gen en dat vrouwen met een mutatie (afwijking) in het PALB2-gen een verhoogd risico op borstkanker hebben. Hoe groot het risico op borstkanker is door een PALB2-mutatie, is nog niet helemaal duidelijk.

Een vrouw met een PALB2-mutatie heeft waarschijnlijk een 45–65% kans om in haar leven borstkanker te krijgen. Die kans is groter als borstkanker vaker in de familie voorkomt. Het exacte risico hangt ook weer af van de leeftijd: hoe ouder je bent, hoe kleiner de kans dat je alsnog borstkanker krijgt.

Heeft iemand eerder borstkanker gehad? Dan is de kans om nog een keer borstkanker te krijgen waarschijnlijk ook verhoogd.

PALB2 en chromosomen

Elke lichaamscel heeft 23 paar chromosomen. Elk chromosomenpaar bestaat uit twee chromosomen. In totaal heeft iedere lichaamscel dus 46 chromosomen. De chromosomen zijn dragers van ons erfelijkheidsmateriaal. Chromosomen bevatten genen en in die genen zit alle informatie die nodig is voor het ontwikkelen, in stand houden en voortplanten van een mens.

PALB2 is de afkorting van Partner And Localizer of BRCA2. PALB2 communiceert niet alleen met BRCA2, maar dient ook als een soort brug tussen BRCA1 en BRCA2. Het PALB2-gen speelt, in samenwerking met BRCA2, een rol bij de reparatie van beschadigd DNA en het stoppen van tumorgroei. Het PALB2-gen geeft instructies om een eiwit te maken dat samenwerkt met het BRCA2-eiwit.

PALB2 en triple negatieve borstkanker

Bij vrouwen met PALB2-mutaties wordt vaker triple negatieve borstkanker gevonden. Triple negatief betekent dat de tumor niet hormoongevoelig en ook niet Her2Neu-positief is.

PALB2 en andere vormen van kanker

PALB2-mutatiedragers hebben mogelijk een licht verhoogd risico op andere vormen van kanker, zoals alvleesklierkanker of eierstokkanker. Periodieke controles naar andere vormen van kanker worden niet geadviseerd. Op basis van je persoonlijke omstandigheden kan een klinisch geneticus je eventueel een afwijkend, individueel advies geven.

DNA-diagnostiek en PALB2-mutatie

Sinds 2018 is in Nederland in alle centra naast onderzoek van het BRCA1-, BRCA2- en CHEK2-gen ook onderzoek van het PALB2-gen mogelijk. Als je een mutatie in het PALB2-gen hebt, heb je een hoger risico op borstkanker. Dit risico is waarschijnlijk ook afhankelijk van andere factoren, dit zijn zowel erfelijke factoren als omgevingsfactoren.

PALB2-mutaties zijn zeldzaam, denken deskundigen. Om logistieke redenen zal het PALB2-gen niet met terugwerkende kracht kunnen worden onderzocht bij alle vrouwen die in het verleden DNA-onderzoek hebben laten doen. In deze families is destijds al wel een controleadvies gegeven op basis van de familiaire belasting. In geval van nieuwe ontwikkelingen in de familie, bijvoorbeeld als er nieuwe gevallen van kanker zijn ontstaan, is het wenselijk om te overleggen met een afdeling klinische genetica, omdat aanvullend DNA-onderzoek eventueel mogelijk is.

Advies bij PALB2-mutatie en geen borstkanker

Regelmatige controles zijn bedoeld om borstkanker vroeg op te sporen. Als borstkanker op tijd wordt ontdekt, is de kans op genezing meestal groter.

Als je een PALB2-genafwijking hebt, geen borstkanker hebt gehad, maar je hebt een zus, broer, vader of moeder, die borstkanker heeft of had en drager is van een PALB2-mutatie, dan is dit het advies:

Van 25 tot 40 jaar:

• Elk jaar een MRI-scan van de borsten.
• Een gesprek met een arts of verpleegkundig specialist van de mammapoli.

Van 40 tot 60 jaar:

• Elk jaar een MRI-scan van de borsten.
• Een gesprek op de mammapoli.
• Eén keer per twee jaar een mammografie (röntgenfoto van de borsten).

Van 60 tot 75 jaar:

• Bij borstdichtheid A of B: elk jaar een mammografie.
• Bij borstdichtheid C of D: elk jaar een onderzoek, waarbij het ene jaar een MRI-scan en het andere jaar een mammografie wordt gemaakt.

Vrouwen met een Palb2-mutatie kunnen kiezen om hun borsten preventief te laten verwijderen. Daarmee wordt de kans op borstkanker veel kleiner. We weten nog niet goed of borstzelfonderzoek helpt om borstkanker vroeg op te sporen bij vrouwen met een Palb2-mutatie maar je kunt er altijd voor kiezen dit te doen.

Geen borstkanker en zelf geen PALB2-mutatie

Als je uit een familie komt waarin borstkanker voorkomt en een PALB2-mutatie is aangetoond, maar je hebt de genmutatie zelf niet én je hebt geen borstkanker (gehad), dan is je risico op borstkanker niet duidelijk verhoogd. Extra borstcontroles zijn dan niet nodig.

Geen borstkanker en zelf geen PALB2-mutatie

Als je uit een familie komt waarin borstkanker voorkomt en een PALB2-mutatie is aangetoond, maar je hebt de genmutatie zelf niet én je hebt geen borstkanker (gehad), dan is je risico op borstkanker niet duidelijk verhoogd. Extra borstcontroles zijn dan niet nodig.

Lotgenotencontact

In de besloten  Facebookgroep BRCA en CHEK2 kun je vrouwen ontmoeten die een PALB2-mutatie hebben.

Meer informatie

Met de werkgroep Oncogenetica (WKO) van de Vereniging Klinische Genetica Nederland (VKGN) hebben we de informatie over PALB2 en het risico op borstkanker samengesteld. Hier lees je meer.